صمد سرداری نیا، تاریخ نگار و پژوهشگر شناخته شده تاریخ معاصر آذربایجان، در ٢١ اردیبهشت ١٣٢۶ هجری شمسی در محله امیرخیز تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تبریز به اتمام رساند و سپس در سال ١٣۵٠ در رشته تاریخ از دانشگاه تبریز فارغ‌التحصیل گردید و پس از آن در صدا و سیما مشغول فعالیت شد. همزمان با استخدام در صدا و سیما به تحصیل در رشته حقوق قضایی دانشگاه شهید بهشتی تهران مشغول شد و در سال ۱۳۵۷ دومین مدرک کارشناسی خود را دریافت نمود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، صمد سرداری نیا اولین مقاله خود را با عنوان "آذربایجان زادگاه شعر نو" چند ماه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و اولین کتاب خود را با عنوان "تاریخچه تئاتر آذربایجان" چند ماه پس از پیروزی انقلاب به چاپ رساند. وی سپس با انتشار مجله "وارلیق" به جمع مؤسسین و هیأت تحریریه نشریه دعوت گردید و تا آخر عمر خود به همکاری با این مجله ادامه داد و سال‌های متمادی، نمایندگی «وارلیق» در تبریز را بر عهده گرفت.
مرحوم سرداری‌نیا تا سال ١٣٧۵ که از صدا و سیما تبریز بازنشسته شد، کتاب‌های "علی میسیو، رهبر مرکز غیبی تبریز در انقلاب مشروطیت ایران"، "تاریخ روزنامه‌ها و مجله‌های آذربایجان"، "مرکز غیبی تبریز"، "ملانصرالدین در تبریز"، "باقرخان سالار ملی" و "مشاهیر آذربایجان" را به چاپ رسانید.
وی پس از بازنشستگی به تالیف آثار متعدد دیگری نیز پرداخت. از جمله این آثار می توان به "تبریز در نهضت تنباکو"، "آذربایجان پیشگام جامعه مدنی"، جلد دوم کتاب "مشاهیر آذربایجان"، "ایروان یک ولایت مسلمان‌نشین بود"، "تبریز شهر اولین‌ها"، "دارالفنون تبریز دومین مرکز آموزش عالی ایران"، "قتل عام مسلمانان در دو سوی ارس"، ترجمه کتاب "جنگ قره‌باغ"، "تبریز مهد صنعت چاپ در ایران"، "قره‌باغ در گذرگاه تاریخ"، ترجمه کتاب "باکو شهر نفت و موسیقی" و کتاب "سیری در تاریخ آذربایجان" اشاره کرد.
صمد سرداری‌نیا در نهایت و در شامگاه ۲۲ فروردین سال ۱۳۸۷ در اثر عارضه سكته قلبی در تبریز درگذشت.