«ما می خواهیم تبریز نه فقط پایتخت فرهنگی ایران، بلکه پایتخت علمی و فرهنگی جهان اسلام باشد. شهری که از مسیر تعامل فرهنگی با ملت‌ها، سرمایه اجتماعی و اعتبار بین‌المللی خود را باز می‌یابد. این هدف با همکاری جمعی و استفاده از ظرفیت دانشجویان خارجی کاملا دست یافتنی است». این متن قسمتی از سخنان مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی با خبرگزاری تسنیم است که در اوایل مهر امسال و در واکنش به واکنش‌های صورت گرفته به حضور دانشجویان عراقی در دانشگاه تبریز مطرح شده است. سخنانی که یاد صحبت‌های وزیر ورزش وقت، مسعود سلطانی فر را در ذهن متبادر می‌کند که با انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018، گفته بود که این عنوان برای تبریز کم است چرا که تبریز می‌تواند حتی پایتخت گردشگری تمام کشورهای جهان باشد! حالا هم که بعد از گذشت 8 سال از این ادعا تبریز حتی از بعد گردشگری داخلی وضعیت چندان جالبی ندارد، چه برسد به اینکه پایتخت گردشگری جهان اسلام و کشورهای جهان باشد!

 فارغ از اینکه نقدهایی بر استدلالات موافقان و مخالفان حضور دانشجویان عراقی در دانشگاه تبریز و پیامدهای این حضور می‌توان ارائه کرد ولی موضوعی که در این قسمت از مصاحبه سکاندار فرهنگ تبریز به چشم می‌خورد، ابراز امیدواری ایشان به دستیابی تبریز به عنوان «پایتخت علمی و فرهنگی جهان اسلام» و مربوط ساختن دستیابی به این هدف با حضور تنها چند صد نفر دانشجوی عراقی در دانشگاه تبریز است. آخر مگر می‌شود صرفا به استناد به حضور چند دانشجوی خارجی که از نظر کیفی هم قابل نقد می باشند، امیدوار به کسب چنین عنوانی از سوی تبریز شد؟ آن هم در شرایطی که بر اساس آمار، در سالیان اخیر کشورهای مسلمان منطقه خاورمیانه پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه دانشگاهی و جذب دانشجویان خارجی داشته‌اند. بر اساس آمار منتشره دانشگاه تبریز در میان دانشگاه‌های کشورهای مسلمان وضعیت مناسبی را دارا نیست و دانشگاه‌های کشورهایی چون عربستان، پاکستان، مالزی، مصر، قطر، ترکیه، امارات، لبنان، مراکش، تونس و چندین کشور مسلمان دیگر در رده‌بندی سال گذشته میلادی در رده‌های بسیار بالاتری از دانشگاه تبریز قرار گرفته‌اند.

جدای از چنین آماری سوال اینجاست شهری که بعد از برگزاری فاجعه بار نمایشگاه کتاب چند سال قبل، برای دومین سال متوالی نتوانست این نمایشگاه را برگزار کند، چگونه می‌تواند لایق کسب عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام باشد؟! در حالی که بر اساس آمار نمایشگاه کتاب استانبول سی و نه سال است بدون وقفه برگزار می‌شود، نمایشگاه کتاب ابوظبی سالهاست که عنوان بزرگترین نمایشگاه کتاب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را یدک می‌کشد و نمایشگاه کتاب قاهره مصر توانسته در مقطعی عنوان بزرگترین نمایشگاه کتاب دنیا پس از نمایشگاه بین المللی فرانکفورت را کسب کند. حال با بودن چنین رقبایی در جهان اسلام، این که تبریز چگونه می‌تواند بدون برگزاری نمایشگاه کتاب، نداشتن حداقل یک انتشاراتی معتبر، تعطیلی پیاپی کتابخانه‌های معتبر آن در سالیان گذشته، فقدان حتی یک روزنامه و خبرگزاری شناخته شده در سطح ملی و بین المللی و فقدان برخی دیگر از شاخص‌های توسعه فرهنگی و علمی، این عنوان بزرگ را کسب کند، جای سوال و تعجب دارد.

 البته در این که تبریز با سابقه درخشان فرهنگی، تاریخی و علمی پتانسیل کسب چنین عنوانی را دارد و ما هم به مانند مسئول فرهنگ استان می‌خواهیم تبریز چنین جایگاهی داشته باشد، ولی این را هم می‌دانیم که با توجه به وضعیت کنونی، به نظر دستیابی به چنین هدفی امکان‌پذیر نیست و مسئولان علمی و فرهنگی شهر به دور از شعارزدگی، ابتدا بایستی فکری به حال بهبود وضعیت تبریز در این حوزه‌ها و در سطح کشور داشته باشند.