کتاب «غوغای تبریز» مجموعه گزارش‌های یک تبریزی ناشناخته است که در آن نگارنده رخدادهای مشروطه‌خواهی در تبریز از مرگ ناصرالدین شاه تا جنگ جهانی اول را به صورت گزارش ثبت کرده است. گزارش‌هایی که به تلاش و تصحیح دکتر غلامعلی پاشازاده، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تبریز در دسترس محققان و علاقه‌مندان به تاریخ مشروطه و تبریز قرار گرفته است. این کتاب توسط مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب و با همکاری مرکز پژوهش‌های انتشارات شورای شهر تبریز به چاپ رسیده است.
هر چند اطلاعات بسیار اندکی از صاحب این گزارش‌ها وجود دارد ولی آنگونه که مصحح این اثر آورده است، وی زاده سال 1265 قمری و از پیشه‌وران شهر تبریز بوده است. به گفته مصحح این اثر، این پیشه‌ور تبریزی ساکن محله چهار منار بوده و از لحاظ طبقاتی از مردم عادی آن زمان تبریز به حساب می‌آمده است و همین موقعیت اجتماعی و همچنین دقت نظر و بی‌طرفی نویسنده باعث گردیده تا این اثر با سایر گزارش‌های باقی‌مانده از آن دوره متمایز و متفاوت باشد. آنگونه که مصحح اثر می‌نویسد، از نسخه اصلی این کتاب که فاقد جلد و شیرازه می‌باشد، 780 صفحه باقی مانده و مابقی که مربوط به بعد از ماه صفر سال 1334 هجری قمری می‌باشد از بین رفته است و به همین دلیل نیز نمی‌دانیم که این وقایع نگاری تا چه زمانی ادامه داشته است.
پاشازاده در مقدمه این اثر ناشناخته و در عین حال با اهمیت برای تاریخ تبریز دوره مشروطه، می‌نویسد: «این کتاب روایت عینی و لحظه به لحظه از تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات اردوگاه دولت و مشروطه‌خواهان ندارد، بلکه نویسنده کتاب از اخبار و وقایع همانند سایر مردم عادی شهر آکاه می‌شود و به همین خاطر همواره درستی و نادرستی آنها را با تردید می‌نگرد و گاه برای آنها منتظر اخبار روزهای بعدی می‌ماند. آنچه گزارش‌های کتاب را واجد اهمیت می‌کند نه گزارش تصمیم‌گیری‌ها و اخبار اقدامات، بلکه روایت دست اول از زندگی مردم عادی است که می‌تواند در پژوهش‌های مربوط به تاریخ خُرد و یا تاریخ پایین مورد استفاده قرار گیرد».
لازم به ذکر است که از غلامعلی پاشازاده مصحح این کتاب، کتاب‌های دیگری مرتبط با تاریخ دوره قاجار و با عناوین «تبریز در وحشت»، «در جستجوی قانون» و «قواعد دفتر تجارت» به چاپ رسیده است.
انتهای پیام /