کربلایی علی مسیو از شناخته شده ترین شخصیت های تاریخ مشروطه ایران و در عین حال از ناشناخته ترین مشاهیر تبریز برای همشهری های خودش است. همشهری هایی که چندان هم مقصر نیستند چرا که نام و نشانی از این همشهری خودشان در شهر مشاهده نمی کنند. دو پسر جوانش را که روس ها بعد از تصرف تبریز دستگیر و اعدام کردند، جسد خودش را هم که در سال 1316 به هنگام ساخت عمارت ساعت از قبرستان نوبر تبریز به قم بردند و به غیر از یک بن بستی که خانه اش در آن قرار دارد، جای دیگری از شهر نامی از او نیست. امروز تنها جایی که می توان اثری از این بزرگمرد همان خانه است که در خیابان ارتش جنوبی تبریز قرار دارد. به اذعان تاریخ نویسان احیای مشروطه ایران بعد از استبداد صغیر از این خانه شروع گردیده و مقاومت تبریز در آن دوره تاریخی که منجر به برقراری مشروطه در ایران گردیده، در آن خانه که به «مرکز غیبی تبریز» شهرت داشته، برنامه ریزی و مدیریت می شده است. حالا و در کمال تعجب در خبرها آمده است که در ادامه واگذاری اماکن و خانه های تاریخی در کشور، شهرداری تبریز هم می خواهد خانه علی مسیو را به بخش خصوصی واگذار کند.
موضوع واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی با شعار «نهضت واگذاری حق بهره برداری بناهای تاریخی» چند سالی است مطرح شده و در همین راستا چندین مورد از بناهای تاریخی آذربایجان شرقی نیز خصوصا کاروانسراهای تاریخی آن برای درآمدزایی به بخش خصوصی واگذار شده است. هر چند مدیر صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی کشور که متولی این واگذاری هاست، در سفری که در سال 98 به تبریز داشت، هدف اصلی از این واگذاری ها را حفظ و احیای بناهای تاریخی دانسته و خاطر نشان کرده که واگذاری ها با رعایت کامل ضوابط و شرایط حفظ هویت اثر صورت خواهد گرفت. در بهمن همان سال هم مرتضی آبدار، مدیر کل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، از تصمیم این سازمان مبنی بر اجاره خانه های تاریخی تبریز خبر داده و اعلام کرده که این اماکن فقط برای کاربری های فرهنگی مانند موزه، بوتیک موزه و گالری عکس واگذار خواهد شد.
علیرضا بایرام زاده معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی آذربایجان شرقی هم در خرداد سال 1402 با اشاره به واگذاری خانه تاریخی سرخه ای، می گوید که نگهداری چنین مجموعه ها و خانه های نفیس و منحصر به فرد زیاد است و دولت سیزدهم با هدف هویت بخشی به تاریخ و فرهنگ کشور، بهترین راهکار را انتخاب کرده و تصمیم به واگذاری چنین اماکنی به بخش خصوصی گرفته است.
این بار این شهرداری تبریز است که تصمیم بر این دارد که ساختمان مرکز غیبی تبریز که با نام خانه موزه علی مسیو شناخته می شود را به بخش خصوصی واگذار کند. خانه ای که تراب محمدی در سال 1390 و به هنگام ریاست بر سازمان میراث فرهنگی استان، اعلام می کند که سازمان تحت نظرش از نظر مالی قدرت تملک آن را ندارد و این سازمان تا دو یا سه سال آینده این ساختمان تاریخی را تملک خواهد کرد. البته ایشان این موضوع را هم اعلام می کند که به دلیل ناتوانی مالی میراث فرهنگی در آن بازه زمانی، شهرداری تبریز به عنوان سازمانی که در حفظ آثار و اماکن تاریخی دخیل است، می تواند جهت حفظ و نگهداری بنا و با رعایت شرایط بهره برداری، اقدام به تملک آن کند. هر چند بر اساس قول تراب محمدی این سازمان بایستی تا سال 1393 خانه علی مسیو را خریداری و تملک می کرد ولی این اتفاق هیچ گاه نیفتاد و در نهایت این خانه توسط شهرداری تبریز خریداری شد و از سال 1391 به عنوان خانه موزه کربلایی علی مسیو مورد بهره برداری قرار گرفت. اما حالا شهرداری بعد از حدود 12 سال از تملک این بنا و مدیریت و نگهداری آن، تصمیم به واگذاری خانه علی مسیو گرفته است.
البته بحث واگذاری این خانه، به همراه خانه های تاریخی نیکدل و کلکته چی از سوی شهرداری تبریز خبر جدیدی نیست و این موضوع در آذر سال 99 در جلسه کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی دوره پنجم تبریز مورد بررسی قرار گرفته است. جلسه ای که اعضای حاضر در آن اعلام می کنند که دنبال درآمدزایی از این واگذاری ها نیستند و می خواهند با این کار این بناها به بهترین شکل مرمت و نگهداری شود. در همین جلسه محمدباقر بهشتی یکی از اعضای شورا، اعلام می کند که هدف شهرداری از این واگذاری ها احیای این خانه هاست و درآمدزایی و مسائل مادی آخرین هدفی است که می تواند در نظر گرفته شود. طرحی که در آن دوره شورا عملیاتی نشد ولی بر اساس خبرهای منتشره که شهردار منطقه 8 تبریز هم آن را تایید کرده، مدیریت و نگهداری خانه موزه علی مسیو در آینده نزدیک به بخش خصوصی واگذار خواهد شد. به گفته حسین منیری فر، شهرداری خانه ای 380 متری در مجاورت خانه موزه علی مسیو خریداری کرده و قصد دارد این خانه و خانه علی مسیو را به بخش خصوصی واگذار کند تا به عنوان بوتیک هتل مورد بهره برداری قرار دهد. صحبت هایی که می تواند در تضاد با هدفی باشد که اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای قبل از واگذاری ها مطرح کرده اند چرا که اجاره دادن خانه منحصر به فرد و ارزشمند تاریخی علی مسیو آن هم به گردانندگان یک هتل، غیر از درآمدزایی نمی تواند هدف دیگری داشته باشد و یا حداقل درآمدزایی که قرار بود به عنوان آخرین هدف مدنظر باشد حالا به عنوان اولین هدف در نظر گرفته شده است.
موضوعی که باید در این بین هم شهرداری تبریز و هم اعضای شورای شهر به آن توجه کنند تفاوت خانه موزه علی مسیو با کاروانسرا و حمام و خانه هایی چون خانه سرخه ای در محله سرخاب است که متعلق به داماد مظفرالدین شاه بوده است. جایگاه خانه علی مسیو به عنوان مرکز غیبی تبریز، بسیار متفاوت با بناهایی است که قبلا به بخش خصوصی واگذار گردیده است. خانه ای که می تواند به عنوان مطرح ترین و مهم ترین مرکز پژوهش در باب تاریخ مشروطه مورد استفاده قرار گیرد، چرا و به چه دلیل بایستی در اختیار بخش خصوصی قرار بگیرد. شکی نیست که برنده مزایده این خانه هدفی جز درآمدزایی نخواهد داشت و بدین ترتیب پای تاریخ دوستان و مشروطه پژوهان از این خانه کوتاه خواهد شد. بدون شک واگذاری این خانه آن هم با دید درآمدزایی و به بهانه نگهداری این مجموعه در آینده ای نه چندان دور باعث از میان رفتن شناسنامه تاریخی و فرهنگی این شهر خواهد شد. شهری که به گفته مسئولان امر حدود 400 خانه تاریخی را در خود جای داده است. خانه هایی که در صورت مدیریت صحیح توسط سازمان میراث فرهنگی استان و شهرداری و دیگر متولیان می توانست تبریز را به عنوان قطب گردشگری در ایران و منطقه تبدیل کند و درآمد سرشاری نیز از این طریق نصیب اداره کنندگان آن شود که به راحتی هم می توانستند از درآمد حاصله، اقدام به نگهداری و مرمت این بناها بکنند. این در حالی است که قبلا نیز بر اساس رویه ای غلط این خانه ها مورد بی مهری قرار گرفته و در اختیار برخی ادارات گذاشته شده و امروز هم به بهانه رونق گردشگری در حال انتقال به اشخاص حقیقی و حقوقی است.
سخن آخر اینکه، این بناها و خصوصا خانه علی مسیو سرمایه ملی و متعلق به تمام ساکنین این شهر است و شهرداری نباید آن را با هدف کسب درآمد، در اختیار شخص خاصی قرار دهد. انتظاری که از فرهنگ دوستان و در کنار آن از اعضای شورای شهر می رود این است که به هر طریق ممکن خانه علی مسیو را نجات داده و آن را به عنوان یکی از مهم ترین بناهای برجای مانده از مقاومت آذربایجان در انقلاب مشروطه به بهترین شکل ممکن و با کاربری متناسب با این بنا برای تاریخ، فرهنگ و مردمان این شهر حفظ کنند.