به گزارش آذرتیتر به نقل از ایرنا ایرنا، شهر ۱۵ هزار نفری ‘ممقان’ که در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب غربی تبریز و از توابع شهرستان آذرشهر است، به علت وجود کارگاه های انبوه نخودپزی و تامین ۹۹ درصدی این محصول در آجیل صادراتی ایران به کشورهای خارج، عنوان ‘پایتخت نخودچی جهان’ را یدک می کشد، اما در دهه های اخیر تبلیغات تاثیرگذاری در این زمینه از سوی نهادهای مسوول انجام نشده است.

صنعت نخودپزی که در ممقان قدمتی ۶۰ ساله دارد، به برکت ذهن خلاق و مبتکر و دستان توانمند مردمانش و از کارگاه های کوچک خانگی پا گرفته و امروز در عرصه بازارهای جهانی توصیف بی مثالی برای خود دست و پا کرده است که اگر با حمایت های دولتی همراه و از این صنعت بسیار سودآور پشتیبانی های تسهیلاتی و معنوی لازم شود، بدون تردید به یکی از مهمترین بخش های ارزآور کشور تبدیل خواهد شد.

صنعت بومی و محلی نخودپزی به ویژه تولید این محصول برای آجیل، یکی از نمادها و زمینه های بسیار تاثیرگذار برای تحقق اقتصاد مقاومتی است که در شرایط کنونی اقتصادی کشور و تحریم های ظالمانه می تواند با اقدامات مناسب دولت و حمایت از تولیدکنندگان و فعالان این بخش، ضمن رونق بیش از پیش آن موجب توسعه صادرات و به تبع آن اشتغالزایی گسترده شود.

شهردار ممقان با اشاره به اینکه اکثریت مردم این شهر به شغل نخودپزی مشغول هستند، گفت: این صنعت به لحاظ تولید انبوه و صادرات محور و همچنین تجربه علمی و عملی تولیدکنندگان مختص شهر ممقان است و طبق آمار و ارقام موجود ممقان تنها شهر جهان در این حوزه است.

یوسف نجمی افزود: هم اکنون حدود یکهزار و ۳۰۰ کارگاه نخودپزی در ممقان فعال است که سالانه بیش از ۱۰۰ هزار تن نخودچی آجیلی را فرآوری و روانه بازارهای داخلی و خارجی می کنند.

وی با اشاره به ظرفیت های بسیار بالای شهر ممقان برای تولید بیشتر نخودچی و صادرات آن به کشورهای خارجی، یادآوری کرد: با توجه به وجود پتانسیل های موجود و لازم و در صورت تأمین مواد اولیه کافی، ظرفیت افزایش تولید نخودچی به میزان ۲۳۰ هزار تن در سال ممکن است.

نجمی اضافه کرد: فرآوری محصول نخود فقط در ممقان انجام می شود که ۴۰ درصد آن مصرف داخلی و ۶۰ درصد محصول فرآوری شده نیز به کشورهای اروپایی، خاورمیانه و آمریکای لاتین صادر می شود.

وی با بیان اینکه محصول نخودچی ممقان ‌در پاره ای موارد تحت نام تجاری کشورهای دیگر دنیا عرضه می شود، گفت: این مساله روح و جسم صنعتگران خستگی ناپذیر این شهر را آزرده و از نشاط کاری و انگیزه مضاعف و اقتصادی مردم این شهر می کاهد.

نجمی ادامه داد: استفاده از امکانات و فناوری روز دنیا مهمترین و اساسی ترین دغدغه تولید کنندگان نخودچی است که برای رسیدن به سطح بالای پیشرفت کیفی در باید اقدامات مؤثر از سوی دولت در راستای عمل به فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال انجام شود.

یکی از فعالان و تولید کنندگان نخودچی در ممقان که در حوزه بسته بندی این محصول نیز فعالیت دارد، نیز گفت: فعالیت در این حرفه برای تولید نخود داخل کشور فصلی است اما برای نخود وارداتی از خارج کشور به صورت دایمی می ‏باشد.

علیرضا دهقان پور خواهان حمایت دستگاه های دولتی از صنعت پرسود تولید نخودچی شد و ادامه داد: این حرفه برای رونق نیاز به حمایت دارد که تعریف بازارهای هدف مطمئن و دایمی در خارج از کشور توسط دولت و آموزش و حمایت از کشاورزان نخودکار برای افزایش تولید خود و کاهش وابستگی کارگاه‏ها در تامین مواد اولیه به خارج از آن جمله است.

وی با اشاره به اینکه نخودپزی جزو شغل های بسیار سخت و زیان آور است، خواستار حمایت تسهیلاتی و پوشش بیمه ای شاغلین در این حرفه توسط دولت شد و اضافه کرد: این حرفه نیاز مبرم به حمایت دستگاه‏های دولتی دارد و متاسفانه تاکنون هیچ حمایت مالی و پوشش بیمه‏ ای از این صنعت صورت نگرفته و به همین دلیل رغبتی از طرف جوانان به این حرفه نیست.

دهقان پور یادآوری کرد: از مدت ها قبل برای ایجاد شهرک نخودپزان در ممقان تصمیماتی در سطح استانی اتخاذ شد که یکی از خواسته‏های شاغلین در این حرفه است، اما هیچ گونه حرکتی از طرف دستگاه‏های دولتی تاکنون صورت نگرفته است.

وی با اشاره به اینکه کسب و کار مربوط به صنعت نخودچی با مشقت های فراوان و دست ها پینه بسته پدران ما به شکل امروزی رونق یافته است، گفت: ابتدا صنعت نخودچی در تبریز به صورت سنتی و دستی کار می شد و قبل از اینکه این صنعت در شهر ممقان بومی شود، نخودپزهای تبریزی پس از توسعه شهرشان، این حرفه را به دلیل سختی کار، رها کرده و به کارهای دیگر مشغول شدند.

وی ادامه داد: ما نیز این حرفه را در کنار آنها آموخته بودیم و به این کار اجدادی خود ادامه دادیم؛ مدت ها این حرفه را به صورت سنتی و دستی انجام دادیم تا اینکه صنعتگران ممقان به این فکر افتادند که این حرفه را به شکل مکانیزه درآورند.

دهقان پور اظهار داشت: بر همین اساس هم اکنون ۱۵ سال است که دستگاه های نخودپزی به شکل مکانیزه و به صورت کاملا’ بومی توسط طراحان این شهر طراحی و ساخته شده است که با این کار مقداری از سختی کار کاسته شده، اما چون این حرفه با دود و آتش همراه است، صنعت نخودپزی جزو شغل های زیان آور به شمار می رود.

وی با اشاره به فعالیت یکهزار و ۳۰۰ کارگاه نخودپزی در ممقان، تعداد کارگران فعال در هر یک از این کارگاه ها را به طور متوسط ۵ نفر اعلام و اضافه کرد: صنعت نخودپزی برای بیش از ۲۰۰ هزار نفر از مردم منطقه به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده است.

دهقان پور افزود: تولید نخود خام در شهرستان آذرشهر حدود ۱۳۰ هزار تن است که از این مقدار ۷۰ هزار تن برای مصرف حبوبات و آبگوشت و بقیه در کارگاه های نخودپزی فرآوری می شود و این رقم کفاف مواد اولیه موردنیاز کارگاه ها را نمی کند.

وی با با بیان اینکه نخودچی تولید ممقان علاوه بر رفع نیاز بازار مصرف بازار داخلی به کشورهای خاورمیانه مثل عراق، افغانستان، پاکستان، امارات و ترکیه نیز صادر می شود، گفت: در حال حاضر به دلیل تشدید تحریم‏ها بازار این حرفه با رکود نسبی مواجه است.

این تولید کننده و فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه درآمد حاصل از صنعت نخودپزی بستگی کامل به رونق و یا رکود بازارهدف دارد، گفت: در صورت رونق بازار درآمد هرفرد به صورت متوسط نسبت به کارگاه و سرمایه در گردش متفاوت است اما ارزآوری این محصول به ازای ۲۰ کارتن ۱۰ کیلوگرمی، معادل یک بشکه نفت خام صادراتی کشور است.

دهقان پور، دستگاه‏های لازم برای تولید نخودچی را دستگاه نخودپاک کن، سورتینگ اولیه، دستگاه آتش، دستگاه پوست کن و دستگاه سورتینگ نهایی بیان کرد و افزود: تمامی این دستگاه‏ها توسط متخصصان بومی منطقه طراحی و ساخته می ‏شود و هر سال بر تنوع و توسعه دستگاه‏ها از نظر نوع و بهینه سازی افزوده می‏ شود.

وی، توجه دولت و دستگاه های حمایتی به صنعت نخودپزی را لازمه رشد و رونق روز افزون این صنعت صادرات محور دانست و یادآوری کرد: اگر این بی تفاوتی ها همچنان ادامه یابد، شهرت جهانی ممقان در تولید محصول منحصر به فرد نخودچی به زودی از بین خواهد رفت.

رئیس هیات مدیره تعاونی نخود پزی ممقان نیز ممقان را پایتخت نخودچی جهان و شهر اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: سال هاست که مردم زحمت کش شهرستان ممقان در شرایط سخت تحریم، فراوری نخودچی آجیلی را انجام می دهند و این محصول را در سبد غذایی مردم کشورمان تامین می کنند.

حسن آخوندی با اشاره به تشکیل تعاونی نخود پزی با ۱۳۰۰ کارگاه یادآوری کرد: به طور میانگین سالیانه یکصد هزار تن نخود آجیلی توسط مردم ممقان فرآوری می شود.

آخوندی گفت: با برنامه ریزی انجام شده این کارگاه ها توانایی تولید ۲۳۰ هزار تن نخودچی آجیلی را دارند اما با توجه به مشکلات فعلا ۱۰۰ هزار تن آن تامین می شود.

وی با بیان اینکه ۶۰ درصد ۱۰۰ هزار تن تولید سالیانه نخود آجیلی در ممقان صادر می شود افزود: تولید ما صادرات محور است که این صادرات به کشورهای سوریه، عراق، ‌افغانستان،‌ پاکستان، ‌ترکیه، ‌مالزی و دبی انجام می گیرد.

آخوندی یادآوری کرد: از ویژگی های اصلی تولید نخودچی در ممقان، توجه به اقتصاد مقاومتی و درون گرا بودن آن است زیرا صنعت این کار در داخل کشور و به دست اهالی ممقان پایه گذاری شده و برای تامین دستگاه ها از هیچ کشور کمک نگرفته ایم و تکنولوژی آن کاملا داخلی است .

رئیس هیات مدیره تعاونی نخود پزی ممقان ادامه داد: از برنامه های آینده ما این است که شرکت دانش بنیانی را با کمک دانشگاه تبریز در این شهر احداث کنیم.

وی به همکاری هیات مدیره تعاونی نخود پزی ممقان با سازمان بسیج سازندگی نیز اشاره کرد و گفت: در چند سال اخیر همکاری خوبی با سازمان بسیج سازندگی و توجه به کارگاه های کوچک و خانگی نخودپزان داشته ایم.

رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار نیز با اشاره به تامین ۹۹ درصدی نخودچی کشور از شهر ممقان گفت: نخودپزی در ممقان به اصلی‌ترین راه کسب درآمد مردم تبدیل شده و این صنعت نقش بسزایی در اشتغال‌زایی در بین افراد داشته است.

مصطفی احمدی همچنین به خودکفایی در تولید ماشین‌آلات فرآوری نخود در شهر ممقان اشاره کرد و افزود: تولید این محصول به‌طور کامل در داخل کشور انجام می‌شود و صادرات آن ارز قابل توجهی وارد کشور می‌کند.

سیدیحیی مرتضائی